VIII - L’AUTRICHE DES HABSBOURG ET L’EUROPE CENTRALE

8. L'HÉGÉMONIE DES HABSBOURG EN BOHÈME ET EN HONGRIE

8.2. Le hors-la-loi Janoschik

Juraj/Jerzy (Georges) Janoschik (1688-1713). Né à Terchova, dans le Trentin, ce « Robin des Bois » slave écume durant deux années la Slovaquie et les confins de la Pologne (les montagnes Tatra) avant d’être capturé par les troupes autrichiennes et de périr supplicié.
1921Jánosík (CS) de Jaroslav Siakel et Frantisek Horlivy 
Tatra Film Corp., 71 min. – av. Theodor Pistek (Janoschik), Maryska Fabryová (Anka), Karel Schleichert (Janoschik Otec), Frantisek Horlivy (baron Prónay), Vladimir Srámek (le comte Sandor). – Carpathes, 1710 : la rebellion paysanne contre l’ordre féodal est déclenchée sous la direction d’un hors-la-loi légendaire. Ancien prêtre, Janoschik venge son père montagnard battu par la police et sa mère brûlée vive dans sa ferme. Film réalisé à Blatnika, Sutovo, Prague, Orava et aux Studios AB Binohrady par des émigrants américains originaires de la Slovaquie. Tourné à Klástor pod Znievom, Low Tatras, Turcianskia Stiavnicka et à Prague.
1926Orle [Le Jeune Aigle] (PL) de Viktor Bieganski 
Bieganski-Film Cracovie. – av. Lech Owron (Janoschik), Boleslav Orlinski (Janek Kuklinski), Oktawian Kaczanowski (Janusz Kuklinski), Nina Wilinska (Halina Kuklinska).
Dans les Carpathes, Janoschik (Paolo Bielik) défie le pouvoir féodal (Martin Fric, 1935).
1935*Jánosík (Janosik le rebelle / Yanosik) (CS) de Martin Fric ; Lloyd-Film akc. spol., 73 min. – av. Palo Bielik (Janoschik), Zlata Haidukova (Anichka/Anka), Andrej Bagar (le comte Sandor de Revay), Theodor Pistek (comte Andre Markusovsky), Filip Davidik (Janicko), Kudo Bachlet, Mirko Eliás, Martin Holly, Jindrich Plachta, Jan W. Speerger, Ladislav H. Struna. – Jeune étudiant devenu meurtrier, Janoschik s’enfuit dans la montagne et décide de consacrer sa vie à lutter contre les injustices sociales en s’attaquant aux nobles. Il sera arrêté et exécuté. La version la plus aboutie (et la plus lyrique) des exploits de Janoschik, également distribuée en Europe de l’Ouest et aux États-Unis. Décrété meilleur film étranger par le National Board of Review (New York) en 1937. Tournage aux studios de Barrandov à Prague et en extérieurs à Levoc et Terchov, d’après la pièce éponyme de Jirí/Georg Mahen (1910), auteur tchèque qui se suicidera lorsque Hitler envahira son pays.
1962Jánosík (CS) de Palo Bielik 
Studio Hranych Filmov Bratislava (2 parties), 163 min. – av. Frantisek Kuchta (Janoschik), Jaroslav Rozsival (son père), Magdalena Lokvencová (sa mère), Karol L. Zachar (grand-père), Lucia Popp (Tereza), Ctibor Filcik (Hrajnoha), Dusan Blaskovic (Brute).
1972(tv+ciné) Janösik (Janosik) (PL) de Jerzy Passendorfer 
Zespol Filmowy « Panorama »-Polskie Radio i Telewizja, 13 x 45 min./119 min. – av. Marek Perepeczko (Janoschik), Ewa Lemanska (Maryna), Marian Kociniak (Murgrabia), Witold Pyrkosz (Jedrus Pyzdra), Janusz Bukowski (Wróblik), Jerzy Cnota (Gasior), Jerzy Turek (Grzegorz), Viktor Sadecki, Bogusz Bilewski (Kwiczol), Mieczyslaw Czechowicz (le comte Horvath). – Tournage à Niedzica. Sorti en salles en 1974 (119 min.)
2003Janosik. Prawdziwa historia / Prawdziwa historia Janosika i Uhorcika [La Véritable Histoire de Janoschik et d’Uhorcik] (Janosik, roi des voleurs) (PL/SK/CZ) d’Agnieszka Holland et Kasia Adamik 
Apple Film Prod., 140 min./77 min. – av. Václav Jirácek (Janoschik), Ivan Martinka (Tomasz Uhorczyk), Michal Zebrowski (Turjag Huncaga), Sarah Zoe Canner (Barbara), Maja Ostaszewska (Margeta), Katarzyna Herman (Zuzanna), Tatiana Pauhofová (Anusia), Rafal Mackowiak (baron Revay), Malgorzata Zajaczkowska (mère de Janoschik), Danuta Szaflarska (grand-mère de Janoschik), Eryk Lubos (Gabor).
Holland tente vainement de cerner l’authentique Janoschik, son film manque de rythme et d’originalité. Tourné en Pologne (Dolina Chocholowska, Niedzica, Nowy Sacrz, Wisnicz, les montagnes Tatra) et en Slovaquie (Zakopane).